Ettore Scola
1983
Filmmaker Ettore Scola kreeg in 1983 de Sikkens Prize toegekend voor het in zijn films Una giornata particolare, Passione d’amore, en La nuit de Varennes toegepaste kleurgebruik en de ontwikkeling daarvan, gepaard aan de gecompliceerdheid van deze werken.
Kleurgebruik als een karakter
De motivatie voor de toekenning van de Sikkens Prize aan Scola wordt verwoord door Hans Keller in de bijbehorende publicatie. Het bestuur heeft zijn keuze vooral gebaseerd op de toepassing van het kleurgebruik in Scola’s films Una giornata particolare (1977), Passione d’amore (1981) en La nuit de Varennes (1982). Scola’s kleurgebruik, zo schrijft Keller, functioneert hierin vooral als een karakter, een ‘derde personage’, dat zich naast de andere vertellers en de mededeelzaamheid van hun omgeving zelfstandig ontwikkelt. Het kleurt, waar nodig, de ontplooiing van de gebeurtenissen en daarin hun dramatische betekenis en soms zegt het, eerder dan de andere karakters, waar het op staat.
De rol van kleur
Bijvoorbeeld in Una giornata particolare gebeurt dat alles zeer spectaculair door de vale UFA-tint die aan het tijdperk is gegeven waarin de geschiedenis zich voltrekt. Vlak onder dat eigenlijk non-kleurige schouwspel is waar te nemen hoe het stijlmiddel van de kleur in toenemende intensiteit wordt gestuurd en van toon en harmonie verandert wanneer de andere personages daarom vragen. Hoezeer de auteur zich van het theatrale gebruik van de kleur bewust is, blijkt bijvoorbeeld uit het voortdurende gedoe met grote lappen en vlakken: beddenspreien, lakens, vlaggen.
In Passione d’amore wordt de kleur gehanteerd als boodschapper van het objectieve verval, hoe de zomer verwordt tot herfst, hoe de verzadiging vermagert. En in La nuit de Varennes vloeien de ondergang van de oude en de op – komst van de nieuwe tijd dankzij licht en kleur genadeloos en onafwendbaar in elkaar over.
Samenhang van kleurtoepassingen in de film
Bij deze motivatie, die wordt gevolgd door een Scola-filmografie van de hand van Harry Hosman, geeft Keller een toelichting op het fenomeen licht en kleur in de filmgeschiedenis. Eigenlijk bestaat er geen literatuur over, afgezien van zuiver technische verhandelingen in termen van chemie en optiek. Deze gaan over het hoe, maar nooit over het waarom. Het is interessant om relaties te zoeken tussen film en andere artistieke disciplines en kunstvormen van eerder datum. De toekenning van de Sikkens Prize aan Ettore Scola is naast een eerbetoon ook een pleidooi voor een onderzoek naar de vermoede samenhang van kleurtoepassingen in de film.
